CỔ HUẤN TRUNG HOA

[Tiêu Dao]

Ngồi ngẫm nghĩ vu vơ về một số thứ, lại muốn nói đến cách giáo dục con người ở Việt Nam.

Tự bản thân Tiêu Dao lâu nay vẫn thắc mắc rằng, mỗi con người đều có số phận, vận mệnh của riêng họ. Tính cách, hành động, suy nghĩ đều nằm trong vòng kềm tỏa của vận mệnh mà tạo hóa đã sắp đặt. Vậy nhưng, xét theo khía cạnh phát triển theo thời gian, lúc con người còn là một đứa trẻ sơ sinh, vô tri vô ấu, chưa bị tạp nhiễm bất cứ điều gì từ bên ngoài xã hội, liệu chúng ta giáo dục đúng cách, có thể thay đổi một phần suy nghĩ, bản tâm, tích cách của người đó hay k?

Nhiều gia đình, nhiều cặp vợ chồng phó mặc con mình cho nhà trường, xã hội trong việc giáo dục, và bản thân họ lao vào vòng xoáy của công danh, tiền bạc, lợi ích. Để rồi con trẻ tự va vấp, tự tiếp xúc với thế giới muôn màu muôn vẻ bên ngoài và hình thành tư duy không chút định hướng. May mắn, môi trường tiếp xúc của đứa trẻ ấy tích cực, phần nào đó bản thân nó sẽ tốt lên. Không may, môi trường ấy k được tích cực, liệu đầu óc non nớt của đứa trẻ ấy có bị vấy bẩn hay k?
Để rồi, đứa trẻ ấy lớn lên thành người, chạy theo danh, lợi, sắc mà quên đi cái điều nhân, nghĩa giữa con người với con người, sống với nhau trên cái tâm cầu mưu lợi, giả dối hư hoa.

Nói đến người Trung Hoa, không phải là ta đồng hóa mình với họ. Nhưng ta đứng trên quan điểm giáo dục mà tiếp thu cái hay, cái đẹp của họ, liệu có sai? Vấn đề này tự bản thân mỗi người có một quan điểm, xin mọi người tự hiểu lấy và áp dụng theo cách của mình.

Trong bài viết này, Tiêu Dao xin chia sẻ những câu thơ nằm trong bộ Cổ Huấn Trung Hoa. Hy vọng Bạn đọc sẽ cóp nhặt được một vài câu nào đó khiến bản thân tâm đắc.

Tiêu Dao kính bút.

 

[Tiêu Dao]

1. Tích thì hiền văn, hối nhữ truân truân, tập vận tăng quảng, đa kiến đa văn.
Lời hay thuở trước, răn dạy chúng ta, theo vần cóp nhặt, hiểu biết rộng ra.

2. Quan kim nghi giám cổ, vô cổ bất thành kim.
Xem nay nên xét xa xưa, ngày xưa chẳng có thì giờ có đâu.

3. Tri kỷ tri bỉ , tương tâm tỷ tâm.
Biết mình phải biết người ta, đem lòng mình để suy ra lòng người.

4. Tửu phùng tri kỷ ẩm, thi hướng hội nhân ngâm.
Gặp người tri kỷ ta nâng cốc, thơ chỉ bình ngâm mới bạn hiền.

5. Tương thức mãn thiên hạ, tri tâm năng kỷ nhân.
Đầy trong thiên hạ người quen biết, tri kỷ cùng ta được mấy người.

6. Tương phùng hảo tự sơ tương thức, đáo lão chung vô oán hận tâm.
Gặp lại vui như ngày mới biết, chẳng chút ăn năn trọn tới già.

7. Cận thủy tri ngư tính, cận sơn thức điểu âm
Gần nước biết tính cá, gần núi hiểu tiếng chim

8. Dị trướng dị thoái sơn khê thủy, dị phản dị phúc tiểu nhân tâm.
Đầy nhanh rút chóng suối rừng, dễ dàng tráo trở là lòng tiểu nhân.

9. Vận khứ kim thành thiết, thời lai thiết tự kim.
Ðộc thư tu dụng ý, nhứt tự trị thiên kim.
Vận hội lỡ làng vàng hoá sắt, thời cơ may mắn sắt như vàng.
Đọc sách nghiền ngẫm kỹ càng, một chữ đáng giá nghìn vàng hỡi ai.

10. Phùng nhân thả thuyết tam phân thoại, vị khả toàn phao nhứt phiến tâm.
Gặp nhau trò chuyện đôi câu, chớ nên gan ruột gót đầu phơi ra.

11. Hữu ý tài hoa hoa bất phát, vô tâm sáp liễu liễu thành âm.
Dụng ý trồng hoa hoa chẳng mọc, vô tâm cắm liễu liễu lên um.

12. Họa hổ họa bì nan họa cốt, tri nhơn tri diện bất tri tâm.
Hổ vẽ da khó vẽ xương, con người biết mặt biết lòng làm sao.

13. Tiền tài như phấn thổ, nhân nghĩa trị thiên kim.
Tiền của như đất bên đàng, nhân nghĩa mới thực ngàn vàng trong tay.

14. Lưu thủy hạ than phi hữu ý, bạch vân xuất tụ bản vô tâm.
Nước trôi cuối bãi đâu tình ý, mây tụ đầu non vốn tự nhiên.

15. Đương thời nhược bất đăng cao vọng, thùy tín đông lưu hải dương thâm.
Chẳng đứng cao để ngắm trông, nào ai tin được biển Đông sâu vời.

16. Lộ dao tri mã lực, sự cửu kiến nhân tâm.
Đường xa biết sưc ngựa tài, việc lâu mới thấy lòng người dở hay.

17. Lưỡng nhân nhất ban tâm, hữu tiền kham mãi kim.
Hai người khi đã thật lòng, có tiền nên sắm vàng ròng chả sao.

18. Nhất nhân nhất ban tâm, vô tiền khan mãi châm.
Mỗi người một dạ khác nhau, không tiền cũng cố mà cầu mua kim.

19. Tương kiến dị đắc hảo, cửu trụ nan vi nhơn.
Mới gặp nhau tốt dễ dàng, ở lâu chưa hẳn sẵn sàng vì nhau.

20. Mã hành vô lực giai nhân sấu, nhân bất phong lưu chỉ vi bần.
Ngựa không sức chạy do gầy yếu, người chẳng phong lưu chỉ vì nghèo.

21. Nhiêu nhân bất thị si hán, si hán bất hội nhiêu nhân.
Người rộng lượng hẳn không si ngốc, kẻ si ngốc không thể rộng lòng.

22. Thị thân bất thị thân, phi thân khước thị thân.
Chính người thân lại chẳng thân, chẳng người thân lại là thân mới kỳ.

23. Mỹ bất mỹ, hương trung thủy, thân bất thân, cố hương nhân.
Chẳng trong cũng nước ao nhà, chẳng thân cũng khách quê ta đó mà.

24. Oanh hoa do phạ xuân quang lão, khởi khả giáo nhân uổng độ xuân.
Chim, hoa còn sợ ngày xuân hết, chẳng lẽ con người uổng phí xuân.

25. Tương phùng bất ẩm không quy khứ, động khẩu đào hoa dã tiếu nhơn.
Gặp nhau chẳng cất chén mời, hoa đào trước động cười người về không.

26. Hồng phấn giai nhân hưu sử lão, phong lưu lãng tử mạc giáo bần.
Má hồng người đẹp đừng già sớm, du tử hào hoa chớ có nghèo

27. Tại gia bất hội nghinh tân khách, xuất ngoại phương tri thiểu chủ nhân.
Ở nhà khách khứa chẳng mời, ra ngoài mới biết ít người mời ta.

28. Hoàng kim vô giả, a ngụy vô chân.
Không giả chỉ có vàng ròng, những kẻ nịnh hót đừng mong thật thà.

29. Khách lai chủ bất cố , ưng khủng thị si nhân.
Khách vào chủ chả ngó ngàng, e là kẻ đó thuộc hàng ngây ngô.

30. Bần cư náo thị vô nhân vấn, phú tại thâm sơn hữu viễn thân.
Nghèo ở chợ đông không đứa hỏi, giàu nơi núi thẳm lắm người thăm.

31. Thùy nhân bối hậu vô nhân thuyết, ná cá nhân tiền bất thuyết nhân.
Ai vắng không nói chuyện người, thì trước người khác không ngồi nói ai.

32. Hữu tiền đạo chân ngữ, vô tiền ngữ bất chân.
Có tiền hễ nói người tin, không tiền nói chẳng ai tin câu nào.

33. Bất tín đãn khán diên trung tửu, bôi bôi tiên khuyến hữu tiền nhân.
Cứ xem bữa tiệc rượu mời, chén nào trước cũng chuốc người giàu sang.

34. Náo lý hữu tiền, tĩnh xứ an thân.
Chốn huyên náo dễ kiếm tiền, nơi tĩnh mịch giữ được yên.

35. Lai như phong vũ, khứ tự vi trần.
Đến như ào ạt gió mưa, khi đi sạch bóng như xua bụi trần.

36. Trường giang hậu lãng thôi tiền lãng, thế thượng tân nhân hãn cựu nhân.
Trường giang sóng sau dồn sóng trước, đời người mới phải đuổi theo xưa.

37. Cận thủy lâu đài tiên đắc nguyệt, hướng dương hoa mộc tảo phùng xuân.
Lầu gần mặt nước sớm trăng, cây gần ánh nắng chồi xuân nẩy nhiều.

38. Tiên đáo vi quân, hậu đáo vi thần.
Mạc đạo quân hành tảo, cánh hữu tảo hành nhân.
Người đến trước được làm vua, người đến sau phải nhận thua làm thần.
Chớ nói anh đi sớm, còn người đi sớm hơn.

39. Mạc tín trực trung trực, tu phòng nhân bất nhân.
Ngay trong ngay cũng đừng tin vội, mà hãy nên phòng nhân , chẳng nhân,

40. Sơn trung hữu trực thụ, thế thượng vô trực nhân.
Núi rừng còn có cây lên thẳng, ngay thẳng trên đời chẳng có ai.

41. Tự hận chi vô diệp, mạc oán thái dương thiên (lệch lạc).
Tự giận cành ta không nảy lá, chớ hờn ánh nắng mặt trời nghiêng.

42. Đại gia đô thị mệnh, bán điểm bất do nhơn.
Tất cả do số mệnh, chút đỉnh chẳng do người.

43. Nhất niên chi kế tại ư xuân, nhất nhật chi kế tại ư dần.
Một năm lo liệu từ xuân, một ngày tính toán từ Dần tính ra.

44. Nhất gia chi kế tại ư hòa, nhất sinh chi kế tại ư cần.
Một nhà mạnh phải thuận hoà, một đời muốn sướng phải lo chuyên cần.

45. Trách nhân chi tâm trách kỷ, thứ kỷ chi tâm thứ nhân
Lấy trách người để trách mình, lấy thứ mình để thứ tình cho nhau.

46. Thủ khẩu như bình, phòng ý như thành.
Giữ miệng như giữ lục bình, sảy tay rơi vỡ tan tành còn chi.
Giữ ý như giữ thành trì, để giặc vào lọt còn chi là thành.

47. Ninh khả nhân phụ ngã, thiết mạc ngã phụ nhân.
Thà cho người phụ bạc ta, nhất thiết không thể là ta phụ người.

48. Tái tam tu trọng sự, đệ nhất mạc khi tâm.
Việc làm ba bẩy đắn đo, một lần cũng chẳng tự cho dối lòng.

49. Hổ sinh do khả cận, nhân thục bất kham thân.
Hổ lạ còn hay gần gũi được, người quen chưa hẳn đã là thân.

50. Lai thuyết thị phi giả, tiện thị thị phi nhân.
Những người đến nói điều kia nọ, chính ấy con người thích nọ kia.

 

[Tiêu Dao]

51. Viễn thủy nan cứu cận hỏa, viễn thân bất như cận lân.
Nước xa khó chữa cháy gần, người thân xa kém hương lân gần kề.

52. Hữu trà hữu tửu đa huynh đệ, cấp nạn hà tằng kiến nhất nhân.
Sẵn chè rượu lắm bạn bè, đến khi gặp nạn chẳng hề thấy ai.

53. Nhân tình tự chỉ trương trương bạc, thế sự như kỳ cục cục tân.
Tình người tựa giấy tờ tờ mỏng, việc thế như cờ ván ván thay.

54. Sơn trung dã hữu thiên niên thụ, thế thượng nan phùng bách tuế nhân.
Núi có cây sống ngàn năm, trên đời ít gặp cụ trăm tuổi già.

55. Lực vi hưu phụ trọng, ngôn khinh mạc khuyến nhân.
Sức hèn chớ vác nặng nhiều, nói không trọng lượng chớ điều khuyên ai.

56. Vô tiền hưu nhập chúng, tao nạn mạc tầm thân.
Không tiền chớ đến chỗ đông, gặp nạn chớ đến cậy trông thân tình.

57. Bình sinh mạc tác trứu my sự, thế thượng ưng vô thiết xỉ nhân.
Việc làm không có trau mày nghĩ, cuộc sống đâu có kẻ nghiến răng.

58. Sĩ giả quốc chi bảo, nho vi tịch thượng trân.
Kẻ sĩ, nước nhà xem vốn quý, muôn đời, thiên hạ trọng nhà nho.

59. Nhược yếu đoạn tửu pháp, tỉnh nhãn khán túy nhân.
Muốn tìm thuốc chữa nghiện, khi tỉnh xem người say.

60. Cầu nhân tu cầu anh hùng hán,tế nhân tu tế cấp thì vô.
Cầu người chọn mặt anh hùng, giúp người giúp lúc bần cùng khốn nguy.

61. Khát thời nhất trích như cam lộ, túy hậu thiêm bôi bất như vô.
Khi khát một giọt như nước thánh, đã say thêm chén chẳng bằng không.

62. Cửu trú lệnh nhân tiện, bần lai thân dã sơ.
Người ở nhờ lâu thành rẻ rúng, nghèo đến nhà thân cũng hóa sơ.

63. Tửu trung bất ngữ chân quân tử, tài thượng phân minh đại trượng phu.
Rượu say không nói là quân tử, tiền của phân minh ấy trượng phu.

64. Xuất gia như sơ, thành Phật hữu dư.
Tu hành sau trước như nhau, thì thành chính quả hoả hầu có dư.

65. Tích kim thiên lượng, bất như minh giải kinh thư.
Vàng đầy ngàn lạng để dành, không bằng thấu tỏ rõ rành sách kinh.

66. Dưỡng tử bất giáo như dưỡng lư, dưỡng nữ bất giáo như dưỡng trư.
Nuôi trai chẳng dạy, nuôi lừa; nuôi gái chẳng dạy chẳng thà nuôi heo.

67. Hữu điền bất canh thương lẫm hư, hữu thư bất độc tử tôn ngu.
Có ruộng chẳng gắng cấy cày, kho không để chịu tháng ngày thiếu ăn.
Có sách chẳng cố học chăm, con cháu ngu dốt có gì sai đâu.

68. Thương lẫm hư hề tuế nguyệt phạp, tử tôn ngu hề lễ nghĩa sơ.
Nghĩa như câu trên

69. Đồng quân nhất dạ thoại, thắng độc thập niên thư.
Cùng anh trò chuyện một đêm, còn hơn đọc sách mười năm miệt mài.

70. Nhân bất thông kim cổ, mã ngưu như khâm cư.
Người không thông hiểu xưa nay, khác nào trâu ngựa được may áo quần.

71. Mang mang tứ hải nhân vô số, ná cá nam nhi thị trượng phu.
Con người vô số trên đời, mấy trang nam tử đáng người trượng phu.

72. Bạch tửu nhưỡng thành diên hảo khách, hoàng kim tán tận vị thu thư.
Rượu ngon thiết bạn tâm đầu, vàng mười tiêu hết mong mua sách về.

73. Cứu nhân nhất mệnh, thắng tạo thất cấp phù đồ.
Dù xây bảy cấp phù đồ, không bằng làm phúc cứu cho một người.

74. Thành môn thất hỏa, ương cập trì ngư.
Cổng thành bị cháy một khi, ao cá bỗng bị vạ lây bất ngờ.

75. Đình tiền sanh thụy thảo, hảo sự bất như vô.
Trước sân dù mọc cỏ thơm, tốt lành có chuyện chẳng hơn thanh nhàn.

76. Dục cầu sanh phú quý, tu hạ tử công phu.
Muốn tìm phú quý lâu dài, phải chịu gian khổ miệt mài công phu.

77. Bách niên thành chi bất túc, nhất đán hoại chi hữu dư.
Trăm năm chưa đủ làm xong,còn như huỷ hoại chỉ trong sớm chiều.

78. Nhân tâm tự thiết, quốc pháp như lô.
Lòng người như sắt như gang, luật pháp lò lửa luyện nên rắn mềm.

79. Thiện hóa bất túc, ác hóa hữu dư.
Hoá trở nên tốt khó thay, biến thành ra xấu được ngay tức thì.

80. Thủy thái thanh tắc vô ngư, nhân thái khẩn tắc vô trí.
Nước quá trong cá chẳng còn, người quá nóng vội trí khôn kém nhiều.

81. Tri giả giảm bán, tỉnh giả toàn vô.
Người biết nếu giảm một nửa, kẻ khôn không biết tìm đâu bây giờ.

82. Tại gia do phụ, xuất giá tòng phu.
Ở nhà vâng ý mẹ cha, đến khi xuất giá thì ta theo chồng

83. Si nhân úy phụ, hiền nữ kính phu.
Kẻ ngốc sợ vợ đủ điều, gái ngoan hiền thục kính yêu người chồng.

84. Thị phi chung nhật hữu, bất thính tự nhiên vô.
Chuyện thị phi suốt ngày sẵn có, chẳng để tai nó tự như không.

85. Ninh khả chính nhi bất túc, bất khả tà nhi hữu dư.
Thà rằng chính trực mà thiếu thốn, chứ không khuất tất để dư thừa.

86. Ninh khả tín kỳ hữu, bất khả tín kỳ vô.
Hãy cứ tin vào điều đã có, chẳng nên tin tưởng chỗ không đâu.

87. Trúc li mao xá phong quang hảo, đạo viện tăng phòng tổng bất như.
Giậu tre nhà lá quang cảnh đẹp, đạo quán tăng phòng vẫn kém xa.

88. Mệnh lý hữu thì chung tu hữu, mệnh lý vô thì mạc cưỡng cầu.
Số mà đã có ắt nên, số mà không có cầu xin làm gì.

89. Đạo viện nghinh tiên khách, thư đường ẩn tướng nho.
Nơi đạo viện đón khách tiên, chốn thư đường ẩn bậc hiền tướng nho.

90. Đình tài thê phượng trúc, trì dưỡng hóa long ngư.
Sân trồng cây trúc cho phượng đỗ, ao chứa thần ngư đợi hoá rồng.

91. Kết giao tu thắng kỷ, tự ngã bất như vô.
Kết bạn chọn kẻ hơn ta, nếu như ta cũng chẳng thà bằng không.

92. Đãn khán tam ngũ nhật, tương kiến bất như vô.
Những để mắt xem dăm bảy bữa, lần đầu mới gặp cũng như không.

93. Nhân tình tự thủy phân cao hạ, thế sự như vân nhậm quyển thư .
Tình người mực nước thấp cao, việc thế mây trôi cuốn vào trải ra.

94. Hội thuyết thuyết đô thị, bất hội thuyết vô lễ.
Người hay càng nói càng hay, người dở cất miệng biết ngay dở òm.

95. Ma đao hận bất lợi, đao lợi thương nhân chỉ.
Mài dao chỉ giận dao không sắc, dao sắc coi chừng dễ đứt tay.

96. Cầu tài hận bất đắc, tài đa hại tự kỷ.
Cầu tài chỉ lo không nhiều của, của nhiều dễ hại đến mình ngay.

97. Tri túc thường túc, chung thân bất nhục.
Biết đủ thường hãy tạm vừa, suốt đời không thể bao giờ nhục thân.

98. Tri chỉ thường chỉ, chung thân bất sỉ.
Biết dừng thường hãy dừng tay, trọn đời ta trách được phần hổ ngươi.

99. Hữu phúc thương tài, vô phúc thương kỷ.
Có phúc hao tổn tiền tài, vô phúc thương tổn họa tai đến người.

100. Sai chi hào ly, thất chi thiên lý.
Sai sót một ly, mất đi nghìn dặm.

 

[Tiêu Dao]

101. Nhược đăng cao tất tự ti, nhược thiệp viễn tất tự nhĩ.
Lên cao từ thấp mà lên, bơi xa từ chỗ nông quèn mà xa.

102. Tam tư nhi hành, tái tư khả hĩ.
Đắn đo ba bận mới làm, nghĩ kỹ thêm nữa mới mong không nhầm.

103. Sử khẩu bất như tự tẩu, cầu nhân bất như cầu kỷ.
Miệng sai làm lấy còn hơn, nhờ người chẳng tốt nhờ luôn chính mình.

104. Tiểu thời thị huynh đệ, trưởng đại các hương lý.
Nhỏ còn ruột thịt trong nhà, lớn lên mỗi đứa một phương chia lìa.

105. Đố tài mạc đố thực, oán sinh mạc oán tử.
Oán khi sống chớ hờn khi chết,ghen tiền tài chớ ghét miệng ăn.

106. Nhân kiến bạch đầu sân, ngã kiến bạch đầu hỉ.
Người thấy bạc đầu chừng oán giận, ta nay đầu bạc chẳng ưu sầu.

107. Đa thiểu thiếu niên vong, bất đáo bạch đầu tử.
Biết bao nhiêu kẻ còn niên thiếu, đã chết từ khi chửa bạc đầu.

108. Tường hữu phùng, bích hữu nhĩ.
Tường có mạch, vách có tai.

109. Hảo sự bất xuất môn, ác sự truyền thiên lý.
Việc tốt chẳng ra khỏi nhà, việc xấu thì chóng lan ra khắp vùng.

110. Tặc thị tiểu nhơn, trí quá quân tử.
Gian phi là giống tiểu nhân, nói về cơ trí hơn quân tử nhiều.

111. Quân tử cố cùng, tiểu nhân cùng tư lạm hĩ.
Quân tử bền chí lúc cùng, tiểu nhân cùng sẽ lung tung làm càn.

112. Bần cùng tự tại, phú quý đa ưu.
Nghèo khó tự tại thung dung,giàu sang lắm nỗi mông lung ưu sầu.

113. Bất dĩ ngã vi đức, phản dĩ ngã vi cừu.
Chẳng coi ta kẻ làm ơn, mà coi ta ta lại tệ hơn kẻ thù.

114. Ninh hướng trực trung thủ, bất khả khúc trung cầu.
Hướng mình thu nhận nơi ngay thẳng, chẳng cần cầu cạnh chốn cong queo.

115. Nhân vô viễn lự, tất hữu cận ưu.
Làm người chẳng biết lo xa, hẳn là sầu muộn sảy ra cũng gần.

116. Tri ngã giả vi ngã tâm ưu, bất tri ngã giả vị ngã hà cầu.
Hiểu ta thì bảo ta lo, không hiểu ta bảo ta cần làm chi.

117. Tình thiên bất khẳng khứ, chỉ đãi vũ lâm đầu.
Tạnh khô chẳng chịu đi cho, đợi mưa lướt thướt lần mò bước ra.

118. Thành sự mạc thuyết, phúc thủy nan thu.
Làm được việc chớ nói nhiều, nước mà bị đổ khó chiều vét lên.

119. Thị phi chỉ vị đa khai khẩu, phiền não giai nhân cưỡng xuất đầu.
Phiền não đều do ra mặt vội, rắc rối chỉ bởi lắm lời thôi.

120. Nhẫn đắc nhất thời chi khí, miễn đắc bách nhật chi ưu.
Nén được cơn giận nhất thời, bớt đi được nỗi sầu lo trăm ngày.

121. Cận lai học đắc ô quy pháp, đắc súc đầu thì thả súc đầu.
Gần đây học cách con rùa, lúc nào phải rụt thì ta rụt đầu.

122. Cụ pháp triêu triêu lạc, khi công nhật nhật ưu.
Tuân pháp luật dạ nhẹ nhàng, việc công dối trá băn khoăn tối ngày.

123. Nhân sinh nhất thế, thảo sinh nhất xuân.
Con người sinh sống một đời, cỏ cây nảy nở một thời tiết xuân.

124. Bạch phát bất tuỳ lão nhân khứ, khan khan hựu thị bạch đầu ông.
Tóc bạc chẳng bỏ người già, trông qua trông lại thành ông bạc đầu.

125. Nguyệt đáo thập ngũ quang minh thiểu, nhân đáo trung niên vạn sự hưu.
Trăng mười lăm đã chừng bớt sáng, người tuổi trung niên mọi chuyện dừng.

126. Nhi tôn tự hữu nhi tôn phúc, mạc vị nhi tôn tác mã ngưu.
Cháu con có phúc cháu con, chớ vì con cháu mà làm ngựa trâu.

127. Nhân sinh bất mãn bá, thường hoài thiên tuế ưu.
Đời người sống chẳng đầy trăm, thường ôm ấp những ngàn năm lo phiền.

128. Kim triêu hữu tửu kim triêu túy, minh nhật sầu lai minh nhật ưu.
Hôm nay có rượu ta say đã, ngày mai buồn đến ngày mai buồn.

129. Lộ phùng hiểm xứ nan hồi tị, sự đáo đầu lai bất tự do.
Đường đi hiểm trở sao tránh khỏi, sự đã đến rồi khó tự do.

130. Dược năng y giả bệnh, tửu bất giải chân sầu.
Thuốc chữa được bệnh chưa sâu, rượu sao khuây nổi nỗi sầu thấm xương.

131. Nhân bần bất ngữ, thủy bình bất lưu.
Người nghèo biết nói năng chi, mặt nước bằng phẳng sức gì lưu thông.

132. Nhất gia hữu nữ bách gia cầu, nhất mã bất hành bách mã ưu.
Một nhà có gái trăm nhà hỏi, một ngựa không đi trăm ngựa lo.

133. Hữu hoa phương chước tửu, vô nguyệt bất đăng lâu.
Có hoa chuốc rượu vì hoa, trăng kia chẳng mọc lên lầu làm chi.

134. Tam bôi thông đại đạo, nhất túy giải thiên sầu.
Nhấp ba ly tỏ đạo trời, một cơn say giải ngàn đời sầu bi.

135. Thâm sơn tất cánh tàng mãnh hổ, đại hải chung tu nạp tế lưu.
Rừng sâu ẩn chứa loài hổ dữ, biển lớn tận thu mọi nhánh sông.

136. Tích hoa tu kiểm điểm, ái nguyệt bất sơ đầu.
Tiếc hoa nên phải giữ gìn, yêu trăng chớ có chải đầu làm chi.

137. Đại để tuyển tha cơ cốt hảo, bất sát hồng phấn dã phong lưu.
Kén người da thịt mịn màng, chẳng cần trang điểm vẫn là phong lưu.

138. Thụ ân thâm xứ nghi tiên thoái, đắc ý nùng thì tiện khả hưu .
Chỗ ơn sâu nặng nên rút trước, gặp thời đắc ý phải nên thôi.

139. Mạc đãi thị phi lai nhập nhĩ, tòng tiền ân ái phản vi cừu.
Đừng nghe hay dở lọt tai, mà ân ái trước từ nay thành thù.

140. Lưu đắc ngũ hồ minh nguyệt tại, bất sầu vô xứ hạ kim câu.
Giữ được ngũ hồ trăng sáng mãi, chẳng lo không chốn để buông câu.

141. Hưu biệt hữu ngư xứ, mạc luyến thiển than đầu.
Đừng rời nơi có cá, chớ luyến bãi đậu nông.

142. Khứ thì chung tu khứ, tái tam lưu bất trú.
Cần đi phải quyết ra đi, chứ đừng lưu lại chỉ vì mời dai.

143. Nhẫn nhất cú, tức nhất nộ, nhiêu nhất trước, thoái nhất bộ.
Nhịn một câu, nén một giận, tha một lần, lùi một bước

144. Tam thập bất hào, tứ thập bất phú, ngũ thập tương lai tầm tử lộ.
Ba mươi chẳng sang, bốn mươi chẳng giàu, năm mươi sắp sửa tìm đường về cõi âm.

145. Sinh bất nhận hồn, tử bất nhận thi.
Sống chẳng nhận hồn, chết không nhận xác.

146. Phụ mẫu ân thâm chung hữu biệt, phu thê nghĩa trọng dã phân ly.
Cha mẹ ơn sâu còn cách biệt, vợ chồng nghĩa nặng cũng chia phôi.

147. Nhân sinh tự điểu đồng lâm túc, đại hạn lai thời các tự phi.
Người như chim ở chung rừng, khi tai nạn tới đều vùng tự bay.

148. Nhân thiện bị nhân khi, mã thiện bị nhân kỵ.
Người lành tất bị người bắt nạt, ngựa lành ắt bị người ta cưỡi liền.

149. Nhân vô hoạch tài bất phú, mã vô dã thảo bất phì.
Tiền không bất nghĩa sao giàu nổi, ngựa không cỏ tối béo làm sao.

150. Nhân ác nhân phạ thiên bất phạ, nhân thiện nhân khi thiên bất khi.
Kẻ ác người sợ trời không sợ, người hiền người khinh trời chẳng khinh.

 

[Tiêu Dao]

151. Thiện ác đáo đầu chung hữu báo, chỉ tranh lai tảo dữ lai trì.
Thiện ác cuối cùng rồi sẽ báo, chỉ còn sớm muộn đó mà thôi.

152. Hoàng hà thượng hữu trừng thanh nhật, khởi khả nhân vô đắc vận thời.
Hoàng hà còn có hôm trong, con người sao thể mãi không gặp thời.

153. Đắc sủng tư nhục, an cư lự nguy.
Được chiều chuộng nghĩ khi bị nhục, sống yên lành lo lúc khốn nguy.

154. Niệm niệm hữu như lâm địch nhật, tâm tâm thường tự quá kiều thì.
Luôn nghĩ khi gặp giặc thù, hằng lo tựa lúc qua cầu chênh vênh.

155. Anh hùng hành hiểm đạo, phú quý tự hoa chi.
Anh hùng ngại chi đi đường hiểm, phú quý tựa như một nhánh hoa.

156. Nhân tình mạc đạo xuân quang hảo, chỉ phạ thu lai hữu lãnh thì.
Tình người chớ bảo như xuân đẹp, chỉ sợ thu sang gió lạnh lùng.

157. Tống quân thiên lý, chung tu nhất biệt.
Tiễn nhau ngàn dặm thẫn thờ, cuối cùng cũng phải có giờ chia tay.

158. Đãn tương lãnh nhãn khán bàng giải, khán nhĩ hoành hành đáo kỷ thì.
Lạnh lùng theo dõi con cua, đi ngang mãi vậy xem bò đến đâu.

159. Kiến sự mạc thuyết, vấn sự bất tri.
Thấy việc chớ nói năng chi, hỏi việc ta chẳng biết gì mà thưa.

160. Nhàn sự hưu quản, vô sự tảo quy.
Việc người chớ quản làm chi, khi không có việc sớm về cho yên.

161. Giả đoạn nhiễm tựu chân hồng sắc, dã bị bàng nhơn thuyết thị phi.
Vải dù nhuộm đúng màu tươi đỏ, cũng bị người ta nói nọ kia.

162. Thiện sự khả tác, ác sự mạc vi.
Việc tốt nên cố, việc xấu đừng làm.

163. Hứa nhân nhất vật, thiên kim bất di.
Hứa người một vật, nghìn vàng chẳng thay.

164. Long sinh long tử, hổ sinh báo nhi.
Trứng rồng lại nở ra rồng, hùm beo lại đẻ ra loài hùm beo.

165. Long du thiển thủy tao hà hí, hổ lạc bình dương bị khuyển khi.
Rồng gặp nước nông tôm bỡn cợt, hổ xuống đồng bằng bị chó khinh.

166. Nhất cử thủ đăng long hổ bảng, thập niên thân đáo phượng hoàng trì.
Ngước trông tên bảng hổ treo, mười năm thân đã tới ao phượng hoàng.

167. Thập niên song hạ vô nhân vấn, nhất cử thành danh thiên hạ tri.
Mười năm đèn sách ai hay, thi đỗ thiên hạ biết ngay đến mình.

168. Tửu trái tầm thường hành xứ hữu, nhân sinh thất thập cổ lai hi.
Thông thường nợ rượu nhiều nơi có, người thọ bảy mươi vẫn hiếm mà.

169. Dưỡng nhi đãi lão, tích cốc phòng cơ.
Nuôi con mong cậy lúc già, tích thóc phòng lúc mất mùa thiếu ăn.

170. Kê đồn cẩu trệ chi súc, vô thất kỳ thì.
Những con mèo chó lợn gà, chăm nuôi sinh sản tính ra đúng thì.

171. Sổ khẩu chi gia, khả dĩ vô cơ hĩ.
Nhà vài ba miệng kể chi, quanh năm chẳng có ngại gì thiếu ăn.

172. Thường tương hữu nhật tư vô nhật, mạc bả vô thì đương hữu thì.
Ngày có thường nghĩ ngày không, chớ đợi ngày không mà trông ngày có.

173. Thì lai phong tống Đằng Vương các, vận khứ lôi oanh Tiến Phúc bi.
Vận hết, sét tan bia Tiến Phúc; gặp thời gió thổi các Đằng Vương.

174. Nhập môn hưu vấn vinh khô sự, quan khán dung nhan tiện đắc tri.
Bước vào chớ hỏi nhà may rủi, nhìn ngắm dung nhan biết hết mà.

175. Quan thanh thư lại sấu, thần linh miếu chúc phì.
Quan liêm thư lại cũng gầy, thần thiêng đền miếu chất đầy quả hoa.

176. Tức khước lôi đình chi nộ, bãi khước hổ lang chi uy.
Nén được cơn giận lôi đình, khỏi phải sợ oai lang hổ.

177. Nhiêu nhân toán chi bản, thâu nhân toán chi cơ.
Bao dung là gốc tính toan, chịu thua người mới hoàn toàn trí mưu.

178. Hảo ngôn nan đắc, ác ngữ dị thi.
Lời hay khó được đem làm, lời dở dễ được sẵn sàng thực thi.

179. Nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy.
Một lời đã trót nói ra, dẫu rằng bốn ngựa khó mà đuổi theo.

180. Đạo ngô hảo giả thị ngô tặc, đạo ngô ác giả thị ngô sư.
Nói ta hay chính hại ta, nói điều ta dở chính là thầy ta.

181. Lộ phùng hiểm xứ tu đương tị, bất thị tài nhân mạc hiến thi.
Gặp đường hiểm nên tránh đi, không phải người biết đọc thơ làm gì.

182. Tam nhân đồng hành, tất hữu ngã sư, trạch kỳ thiện giả nhi tòng chi, kỳ bất thiện giả nhi cải chi.
Ba người cùng đi, ắt có thầy ta, chọn người lành tốt, cố học cho hay, người không lành tốt, liệu mà sửa ngay.

183. Thiếu tráng bất nỗ lực, lão đại đồ bi thương.
Lúc trẻ không cố sức, già đến những đau thương.

184. Nhân hữu thiện nguyện, thiên tất hựu chi.
Con người mong muốn tốt lành,trời kia ắt hẳn cùng dành giúp cho.

185. Mạc ẩm mão thì tửu, hôn hôn túy đáo dậu.
Chớ có uống rượu sớm mai, lơ mơ dở tỉnh dở say đến chiều.

186. Mạc mạ dậu thì thê, nhứt dạ thụ cô thê.
Cũng đừng mắng vợ buổi hôm, suốt đêm phải chịu nằm không một mình.

187. Chủng ma đắc ma, chủng đậu đắc đậu.
Trồng vừng thị lại hái vừng, trồng đậu hái đậu xin đừng kêu ca.

188. Thiên nhãn khôi khôi, sơ nhi bất lậu.
Lưới trời lồng lộng bao la, tuy là thưa đấy nhưng mà khó chui.

189. Kiến quan mạc hướng tiền, tố khách mạc tại hậu.
Thấy quan chớ nhìn trước, làm khách đừng ở sau.

190. Ninh thiêm nhất đẩu, mạc thiêm nhất khẩu.
Thà thêm một thưng, chớ thêm một miệng.

191. Đường lang bổ thiền, khởi tri hoàng tước tại hậu.
Bọ ngựa rình bắt con ve, biết đâu chim sẻ đang nhè sau lưng.

192. Bất cầu kim ngọc trùng trùng quý, đãn nguyện nhi tôn cá cá hiền.
Chẳng cầu vàng ngọc cho nhiều, chỉ mong con cháu thảy đều hiền lương.

193. Nhất nhật phu thê, bách thế nhân duyên.
Một ngày vợ chồng bén hơi, đó là duyên kiếp trăm đời trước sau.

194. Bách thế tu lai đồng thuyền độ, thiên thế tu lai cộng chẩm miên.
Trăm kiếp tu được chung thuyền, nghìn đời tu được gối giường ngủ chung.

195. Sát nhân nhất vạn, tự tổn tam thiên.
Diệt được một vạn đối phương, tự mình cũng phải tổn thương ba nghìn.

196. Thương nhân nhất ngữ, lợi như đao cát.
Một lời nói hại người ta, không kém bén ngọt như là dao đâm.

197. Khô mộc phùng xuân do tái phát, nhân vô lưỡng độ tái thiếu niên.
Gặp xuân cây héo đâm chồi lại, người chẳng hai lần tuổi thiếu niên.

198. Vị vãn tiên đầu túc, kê minh tảo khán thiên.
Chớm khuya đi ngủ cho mau, sớm mai gà gáy ngắm bầu trời trong.
Tướng tướng hung tiền kham tẩu mã, công hầu đỗ lý hảo xanh thuyền.
Tầm nhìn khanh tướng thường xa rộng, đủ sức thuyền bơi với ngựa phi.

199. Phú nhân tư lai niên, cùng nhân tư nhãn tiền.
Giàu có nghĩ chuyện sang năm, nghèo lo trước mắt xem nhằm vào đâu.

200. Thế thượng nhược yếu nhân tình hảo, xa khứ vật kiện mạc thủ tiền.
Ở đời muốn có tình thân, đông tiền cắc bạc chớ nên cò kè.

 

[Tiêu Dao]

201. Tử sinh hữu mệnh, phú quý tại thiên.
Sống chết có số, giàu sang bởi trời.

202. Kích thạch nguyên hữu hỏa, bất kích nãi vô yên.
Đánh đá mới có lửa lên, nếu không đánh đá khói nhen cách nào.

203. Nhân học thủy tri đạo, bất học diệc đồ nhiên.
Học nên người biết thấp cao, nếu người không học biết bao phí hoài.

204. Mạc tiếu tha nhân lão, chung tu hoàn đáo lão.
Chớ cười người khác tóc pha, cuối cùng rồi cũng đến ta da mồi.

205. Đãn năng y bản phận, chung tu vô phiền não.
Nương theo duyên phận mà vui, thì bao phiền não không mời cũng đi.

206. Quân tử ái tài, thủ chi hữu đạo.
Quân tử thích tiền tài, thu dùng theo đạo lý.

207. Trinh phụ ái sắc, nạp chi dĩ lễ.
Gái trinh yêu sắc đẹp, trao gửi đúng lễ nghi.

208. Thiện hữu thiện báo, ác hữu ác báo. Bất thị bất báo, nhật tử vị đáo.
Ở dở gặp dở, ở hay gặp hay; nếu mà chưa gặp, vì chưa đến ngày.

210. Nhân nhi vô tín, bất tri kỳ khả dã.
Người mà không có lòng tin, thì ai biết sẽ làm nên chuyện gì.

211. Nhất nhân đạo hảo, thiên nhân truyền thực.
Một người bảo tốt: để xem; nghìn người bảo tốt mới tin: thật rồi.

212. Phàm sự yếu hảo, tu vấn tam lão.
Muốn cho hoàn hảo việc ta, hãy hỏi ý kiến dăm ba cụ già.

213. Nhược tranh tiểu khả, tiện thất đại đạo.
Cứ mà xét nét cỏn con, những gì đánh mất ắt còn lớn hơn.

214. Niên niên phòng cơ, dạ dạ phòng đạo.
Hàng năm phòng chuyện đói nghèo, hàng đêm phòng chuyện trộm theo vào nhà.

215. Học giả như hòa như đạo, bất học giả như cảo như thảo.
Học như lúa nếp lúa mùa, không học cỏ dại cỏ khô ích gì

216. Ngộ ẩm tửu thì tu ẩm tửu, đắc cao ca xứ thả cao ca.
Gặp nơi cần uống nên nâng chén, vui chốn hoà ca hãy hát vang.

217. Nhân phong xuy hỏa, dụng lực bất đa.
Nhân gió thổi lửa, dùng sức không nhiều.

218. Bất nhân ngư phụ dẫn, chẩm đắc kiến ba đào.
Ông chài nếu chẳng đưa đường,thì sao thấy biển sóng nhường ấy cao.

219. Vô cầu đáo xứ nhân tình hảo, bất ẩm tòng tha tửu giá cao.
Không cầu mọi chốn tình người tốt, chớ uống theo ai giá rượu cao.

220. Tri sự thiểu thì phiền não thiểu, thức nhân đa xứ thị phi đa.
Chuyện ít phiền não ít theo, biết nhiều người lắm càng nhiều thị phi.

221. Nhập sơn bất phạ thương nhân hổ, chỉ phạ nhân tình lưỡng diện đao.
Chẳng lo vào núi hổ vồ, như dao hai mặt đáng lo tình người.

222. Cường trung cánh hữu cường trung thủ, ác nhân tu dụng ác nhân ma.
Người ác nên dùng người ác trị, hung cường còn kẻ hung cường hơn.

223. Hội sử bất tại gia hào phú, phong lưu bất dụng trước y đa.
Khéo xử đâu phải phú gia, đâu nhiều quần áo mới là phong lưu.

224. Quang âm tự tiễn, nhật nguyệt như thoa.
Thời gian như tên bắn, ngày tháng tựa thoi đưa.

225. Thiên thời bất như địa lợi, địa lợi bất như nhân hòa.
Thiên thời kém địa lợi xa, địa lợi lại kém nhân hoà xa hơn.

226. Hoàng kim vị vi quý, an lạc trị tiền đa.
Vàng nén phải đâu là quý giá, yên vui ấy mới thực ngàn vàng.

227. Thế thượng vạn ban giai hạ phẩm, tư lượng duy hữu độc thư cao.
Mọi nghề đều kém trên đời, duy có đọc sách ấy thời thanh cao.

228. Thế gian hảo ngữ thư thuyết tận, thiên hạ danh sơn tăng chiếm đa.
Lời hay sách chép từng pho, danh sơn thiên hạ thầy tu chiếm nhiều.

229. Vi thiện tối lạc, vi ác nan đào.
Làm điều thiện rất sướng vui, làm việc ác tránh lưới trời được sao.

230. Dương hữu quỵ nhũ chi ân, nha hữu phản bộ chi nghĩa.
Ghi ơn dê biết bù quỳ, trả nghĩa quạ mớm mồi về mẹ cha.

231. Nhĩ cấp tha vị cấp, nhân nhàn tâm bất nhàn.
Mình vội người có vội đâu, người nhàn tâm lại chẳng nhàn vì sao.

232. Ẩn ác dương thiện, chấp kỳ lưỡng đoan.
Nên đem điều thiện giương cao, còn như điều ác gắng sao mờ dần.

233. Thê hiền phu họa thiểu, tử hiếu phụ tâm khoan.
Vợ hiền chồng ít họa, con hiếu cha yên lòng.

234. Ký trụy phủ tắng, phản cố vô ích.
Nồi niêu rơi vỡ, ngoảnh trông ích gì.

235. Phiên phúc chi thủy, thu chi thực nan.
Nước nghiêng đổ đi, thu về sao được.

236. Nhân sinh tri túc hà thì túc, nhân lão thâu nhàn thả thị nhàn.
Con người biết đủ thì luôn đủ, cảnh già tạm nhàn ấy được nhàn.

237. Đãn hữu lục dương kham hệ mã, xứ xứ hữu lộ thấu trường an.
Chỉ cần bóng mát dừng chân ngựa, khắp nẻo đều đi được đế đô.

238. Kiến giả dị, học giả nan.
Trông thì dễ, học thì khó.

239. Mạc tương dung dị đắc, tiện tác đẳng nhàn khan.
Đừng cho có được dễ dàng, mà coi rẻ rúng xem thường xem khinh.

240. Dụng tâm kế giảo ban ban thác, thối bộ tư lường sự sự nan.
Dụng tâm tính toán đều sai, khi lùi một bước thấy đầy khó khăn..

241. Đạo lộ các biệt, dưỡng gia nhất ban.
Mỗi đường đi tuy rằng khác nẻo, với gia đình một kiểu như nhau.

242. Tòng kiệm nhập xa dị, tòng xa nhập kiệm nan.
Tiện tằn dễ nhập xa hoa, xa hoa rất khó đổi ra tiện tằn.

243. Tri âm thuyết dữ tri âm thính, bất thị tri âm mạc dữ đàn.
Tri âm chuyện với tri âm, chẳng tri âm gảy đàn cầm làm chi.

244. Điểm thạch hóa vi kim, nhân tâm do vị túc.
Biến đá cho hoá ra vàng,vẫn chưa thoả mãn lòng tham con người.

245. Tín liễu đỗ, mại liễu ốc.
Tin vào bụng dạ, bán bỏ nhà sân.

246. Tha nhân quan hoa, bất thiệp nhĩ mục.
Người ta ngắm hoa, mắt chàng chẳng bận

247. Tha nhân lục lục, bất thiệp nhĩ túc.
Người ta lận đận, chàng chẳng bấn chân.

248. Thùy nhân bất ái tử tôn hiền, thùy nhân bất ái thiên chung túc.
Ai không thích cháu con hiền thục, ai không ưa ngàn hộc thóc kho.

249. Mạc bả chân tâm không kế giảo, nhi tôn tự hữu nhi tôn phúc.
Chẳng nên lo mãi xa gần, cháu con đã có phúc phần cháu con.

250. Dữ nhân bất hòa, khuyến nhân dưỡng nga.
Với người bất hoà, khuyên họ nuôi ngỗng.

 

[Trúc Thanh]

Trẻ con bây giờ học cao siêu đủ thứ, mới đẻ ra đã phải học tối mặt tối mày. Bố mẹ bắt chúng học vì để có tương lai, vì để có tiền đồ, vì phong trào....con người ta cũng học.

Bố mẹ chúng mong muốn chúng trở thành ông nọ bà kia mà quên mất một điều làm người phải có Đạo Đức. Người ta mải chạy theo Trí mà bỏ hẳn 4 đức tính: Nhân, Lễ, Nghĩa, Tín.

Bố mẹ quan trọng Bộ Mặt của mình mà quên mất tâm tư, tình cảm con trẻ. K dạy con Làm Người mà sợ Bản Thân mang tiếng "k biết dạy con"
View attachment 793 View attachment 793